Gesprek
Woorden zijn vaak mikpunt van spot. Excellence is zo’n mikpunt, net als valorisatie, studierendement, of het soort stuntelige woordenbrij dat soms voor ‘wetenschappelijke tekst’ dient door te gaan. Maar de taal van de universiteit is meer dan onschuldig vermaak.
Daarom opent De Omslag een gesprek over taal. Met welke discursieve trucs maken wetenschappers aanspraak op waarheid? Bestaat er zoiets als ‘te goed’ schrijven voor de academie? En is Engels het moderne Kerklatijn?
Het programma achter De Nationale Wetenschapsagenda laat te weinig interactie toe tussen wetenschappers en samenleving, en gaat uit van een achterhaald beeld van wetenschap. De manier waarop wetenschap werkt moet op de publieke agenda komen te staan.
Publieke wetenschap zou de veelzijdigheid en complexiteit van wetenschap niet moeten versimpelen, maar juist moeten weerspiegelen. Twee 18e eeuwse schilderijen staan symbool voor hoe dat er wel en niet uit zou kunnen zien.
Veel van onze wetenschappelijke kennis weerspiegelt de taal van het koloniaal verleden. Hoewel dat verleden achter ons ligt, blijven de koloniale denkbeelden bestaan. Laten we daarom de kritische blik naar binnen richten en de resten kolonialisme uit de wetenschappelijke taal halen.
Democratische wetenschap is realistische wetenschap. De omslag naar een wetenschap die ook de verhalen achter de feiten vertelt is tenslotte allang begonnen.
De oproep tot ‘democratische wetenschap’ is even sympathiek als naïef: Zonder cultuurverandering binnen de universiteit valt aan de ijzeren wetten van de hedendaagse ‘publicatiefabriek’ niet te ontsnappen.
Democratie betekent niet dat Powned de wetenschap vervangt, maar wel dat de wetenchappers hun ‘feiten’ uitleggen. Laat die ‘excellente schapen’ niet vluchten naar hun academische vrijheid.
Trudy Dehue gooit de academische vrijheid overboord. Maar de democratische wetenschap die ze ervoor in de plaats stelt, kan niet zonder die vrijheid. Heroverweeg daarom de academische vrijheid.
De tegenstelling die Abram de Swaan ziet tussen het Engels en het Nederlands bestaat ook tussen wiskunde en natuurlijke taal. Niet alleen het Engels, maar ook het oprukken van wiskundige taal in de economie is een groot probleem.
Wie ziet de zin van de geesteswetenschappen in, als die niet in begrijpelijke taal zijn geschreven? Het klakkeloos ‘toepassen’ van de vaagtaal van Beroemde Wetenschappers op strategisch gekozen voorbeelden is daarom uit den boze. Bij serieuze wetenschap hoort heldere taal.
De wetenschap is talig tot op het bot. Gepraat over academische vrijheid verhult dat wetenschap haar waarheid niet ontdekt, maar produceert. Dit is een smet op de democratie, als het publiek de wetenschap niet kan begrijpen. Verruil academische vrijheid daarom voor democratische wetenschap.
Academisch Engels is het moderne Kerklatijn. Als communicatiemiddel is het een zegen voor de mensheid, als geleerdentaal onderdeel van culturele overheersing en uitsluiting van het Nederlands publiek. Nederlands aan Nederland is het Nederlands. Naast het Engels behoudt dat dus zijn bestaansrecht.
