Het Foundational Questions Institute (FQXi) heeft in oktober twee miljoen dollar aan prijzengeld uitgeloofd voor “the physics of the observer,” nadat ik hen bij een vorige prijsvraag gewezen had op het vergeten instrument tussen de oren. Ik was dus ietwat teleurgesteld toen bleek dat de vragen die ik op (onder andere) deze zoekterm geclusterd had, niet eenvoudig meer in de Nationale Wetenschapsagenda terug te vinden waren. Los van wat de huidige wetenschap verstaat onder een invalide vraag, is het de vraag waarom de vragen in de oorspronkelijke opmaak niet als “open source” voorhanden zijn (en dus met de eigen aangebrachte zoektermen). Ook zorgelijk is het dat mijn mail aan hen nadien onbeantwoord is gebleven. Nog zorgelijker is het dat het mij tijdens het recentste Science in Transition symposium Dit symposium was op 15 maart 2016 bij de KNAW onmogelijk werd gemaakt om deze reeds bij hen bekende vragen te stellen, toen de Nationale Wetenschapsagenda werd besproken. Als de Nationale Wetenschapsagenda de oorspronkelijke zoektermen weer herstelt, zijn mijn oorspronkelijke vragen snel — ook voor mij — terug te vinden.
Heeft de Nationale Wetenschapsagenda hier niet snel wat uit te leggen? Maar wellicht dat de vragen langs deze weg alsnog beantwoord kunnen worden? Welk publiek begrip van wetenschap verwacht de wetenschap van mij?
De kernvraag die ik vanuit het publiek aan de wetenschap gesteld heb, is simpel: klopt ons huidige mensbeeld wel? Dit raakt niet enkel de fysica, zoals de prijsvraag aangeeft. Het is een veel bredere en diepere vraag — over een taboe, zoals op de site van Foundational Questions Institute te lezen is.
Waarom zijn de oorspronkelijke vragen niet als “open source” voorhanden?
We verkopen steeds meer dan kan worden geleverd, we produceren te weinig van de dingen die nodig zijn en te veel van wat niet nodig is. Komt dit er niet uit voort dat verschillende getalenteerden niet als in een goed huwelijk samen werken? Komt dat misschien doordat we te vaak denken hoogbegaafde multi-talenten te zijn? En leidt dat dan weer niet tot de langzaam toenemende spanningen, die we herhaaldelijk in de geschiedenis observeren en die uitmonden in zowel maatschappelijke, economische als militaire crises? Zijn we juist niet allemaal relatief zwakzinnig, slecht in staat om te leren, maar tegelijk in meer dan 99% van de gevallen potentieel hoogbegaafd? Dwingt dat ons er dan niet toe om altijd op sterke en zwakke punten samen te werken en elkaar zo aan te vullen? Meer dan ooit zijn alle talenten nodig om de vereiste kwaliteit te halen op willekeurig welke wetenschappelijke doelstelling.
We zijn het er allemaal over eens dat 99% van de mensheid zo spoedig mogelijk — binnen, zeg, tien jaar — een lang en tevreden leven moet kunnen hebben. Waarom kan dit geen reëel, haalbaar doel zijn? Toegegeven, waarschijnlijk zijn we te laat en gaat het ongetwijfeld veel erger worden, wat we ook doen of laten. Maar misschien moeten we dit toch tot hoofddoel van de wetenschap verheffen, tot het waardevolle doel waaruit alle andere wetenschappelijke normstellingen logisch voortvloeien. Hebben we volgens die normen dan niet allang de wetenschap in huis om dit snel, met gezond verstand, te regelen? Dus zelfs met bestaande technologie?
Fietsen is enerzijds onpeilbaar complex op een hoge normstelling. Het is echter ook onder normale omstandigheden aan een ieder als exacte wetenschap aan te leren. Exact, want anders ga je op je snufferd.
Wellicht zijn dit Kamervragen voor Sander Dekker’s politieke agenda?